Madde: Hacmi ve kütlesi olan her şey maddedir. Örnek; taş, hava, su, Güneş, köpek, tuz......... Madde olmayanlara örnek: Işık, ısı, ses, .... gibi hacmi ve kütlesi olmayan enerjilerdir.
Maddenin Halleri
1-) Katı: Katı maddeleri incelersek belirli şekillerinin olduğunu görürüz. Dışarıdan herhangi bir kuvvetle müdahale olmadığı sürece şekillerini korurlar. Bu da katı maddelerin moleküllerini birbirine sıkı bağlandığını gösterir. Katı maddelerin moleküllerinin birbirine sıkı bağlanması , katı maddelerin hareket etmedikleri anlamına gelmez. Katı maddeler öteleme hareketi yapmazlar fakat bulundukları yerde titreşim hareketi yaparlar. Katı maddelere taş,cam,tahtayı örnek olarak verebiliriz.
Katı maddelerin özelliklerini kısaca özetlersek.
Katı maddeler sert yapılıdır, belirli şekilleri ve hacimleri vardır.
Katı maddeleri meydana getiren tanecikler arası mesafe çok azdır. Bunun bir sonucu olarak da moleküller arası çekim kuvveti fazladır.
Katı maddeler kuvvet ve basınç altında sıkıştırılamazlar.
2-) Sıvı : Sıvı maddelerin katı maddeler gibi belli şekilleri yoktur.Bunun nedeni sıvı maddelerin molekülleri birbirinden daha uzak ve akışkan halde olmasındandır, Fakat bunun bize günlük hayatta birçok faydası vardır. Örneğin içme suyunu borularla akışkan olması sayesinde evlerimize kadar ulaştırabiliyoruz.Sıvı maddelere Su, yağ,alkol,sirkeyi örnek olarak verebiliriz.
Sıvı maddelerin özelliklerini kısaca özetlersek
Belirli bir hacme sahip olan ve belirli bir sekli olmayıp bulundukları kabın seklini alan maddelere denir.
Sıvı moleküller arası çekim kuvveti katılara göre daha düsük olduğundan birbirinden fazla ayrılmayacak sekilde birbirlerinin üzerinden kayarak yer değistirirler.
Sıvılar ısıtıldıklarında, sıvı bu enerjiyi kimyasal bağlara aktarır ve bağlar arası mesafe arttığından sıvının hacmi artar.
Sıvıların hacmi kuvvetle artırılamaz.
3-) Gaz: Belirli bir sekli ve belirli bir hacmi olamayan maddelere denir. Gaz halindeki maddelere hava,oksijen,azot örnek verilebilir.
Gaz maddelerin özelliklerini kısaca özetlersek
Tanecikler arası mesafe çok fazla olduğundan gazlar bulundukları kabı tamamen doldurur.
Gaz molekülleri serbestçe hareket edebildiklerinden kabı çeperine çarparak kuvvet uygularlar.
Sıcaklık arttığında moleküllerin hızı artar.
Gazların hacmi sıkıştırılarak azaltılabilir.
Basınç ve sıcaklığa bağlı olarak gazların hacmi değiştirilebilir.
Gazların belirli hacimleri olmamasına rağmen işlem yapılırken gazın hacmi kabın hacmi olarak alınır.
4-) Plazma: Katı haldeki maddeyi ısıtmaya devam edersek önce erir , daha sonra gaz haline geçer. Gaz halindeki maddeyi ısıtırsak maddenin atom ve moleküllerinden elektron koparırız. Bu durumda maddenin atom ve molekülleri iyonlaşır ve iyonlar (+) ve (-) yükler şeklinde sistemde bulunur. Sıcaklık o kadar yüksektir ki madde kararlı hale geçemez. İşte bu kararsız halde bulunan (+) ve (-) yüklü parçacıkların oluşturduğu durum maddenin 4. hali olarak bilinen plazma dır. Plazma haline güneş,yıldızlar,yıldırım ve mum alevi örnek verilebilir.
Maddelerin ortak özellikleri: Bütün maddelerde bulunan özelliklerdir. Madde hakkında bilgi vermeyen madde miktarına bağlı olan temel özelliklerdir.
1. Kütle: Bir cismin içerdiği madde miktarına denir.
2. Hacim: Bir maddenin uzayda kapladığı yere denir. Sıcaklıkla ve basınçla değisir.
3. Eylemsizlik: Maddenin durumunu devam ettirme eğilimine denir. Üzerindeki net kuvvetin sıfır olduğu bir cismin duruyorsa durmasına devam etmesine hareket halindeyse hareketine sabit hızla devam etmesine eylemsizlik denir.
4. Tanecikli yapı: Bütün maddelerin atom ve molekül gibi taneciklerden oluşması bize maddelerin tanecikli yapıda olduğunu gösterir.
5. Boşluklu yapı: Maddeler tanecikli yapıda ise eğer bu tanecikler arasında çok küçükte olsa boşluk olacaktır. Bu da bize maddelerin boşluklu yapıda olduğunu gösterir.
6. Elektrikli yapı: Bütün maddeler pozitif (+), negatif (-) veya yüksüz (0) taneciklerden oluşur
1.) Normal sartlarda özkütle sabittir. Kütle veya hacmin değişmesiyle özkütle değişmez.
Maddenin Halleri
1-) Katı: Katı maddeleri incelersek belirli şekillerinin olduğunu görürüz. Dışarıdan herhangi bir kuvvetle müdahale olmadığı sürece şekillerini korurlar. Bu da katı maddelerin moleküllerini birbirine sıkı bağlandığını gösterir. Katı maddelerin moleküllerinin birbirine sıkı bağlanması , katı maddelerin hareket etmedikleri anlamına gelmez. Katı maddeler öteleme hareketi yapmazlar fakat bulundukları yerde titreşim hareketi yaparlar. Katı maddelere taş,cam,tahtayı örnek olarak verebiliriz.
Katı maddelerin özelliklerini kısaca özetlersek.
Katı maddeler sert yapılıdır, belirli şekilleri ve hacimleri vardır.
Katı maddeleri meydana getiren tanecikler arası mesafe çok azdır. Bunun bir sonucu olarak da moleküller arası çekim kuvveti fazladır.
Katı maddeler kuvvet ve basınç altında sıkıştırılamazlar.
2-) Sıvı : Sıvı maddelerin katı maddeler gibi belli şekilleri yoktur.Bunun nedeni sıvı maddelerin molekülleri birbirinden daha uzak ve akışkan halde olmasındandır, Fakat bunun bize günlük hayatta birçok faydası vardır. Örneğin içme suyunu borularla akışkan olması sayesinde evlerimize kadar ulaştırabiliyoruz.Sıvı maddelere Su, yağ,alkol,sirkeyi örnek olarak verebiliriz.
Sıvı maddelerin özelliklerini kısaca özetlersek
Belirli bir hacme sahip olan ve belirli bir sekli olmayıp bulundukları kabın seklini alan maddelere denir.
Sıvı moleküller arası çekim kuvveti katılara göre daha düsük olduğundan birbirinden fazla ayrılmayacak sekilde birbirlerinin üzerinden kayarak yer değistirirler.
Sıvılar ısıtıldıklarında, sıvı bu enerjiyi kimyasal bağlara aktarır ve bağlar arası mesafe arttığından sıvının hacmi artar.
Sıvıların hacmi kuvvetle artırılamaz.
3-) Gaz: Belirli bir sekli ve belirli bir hacmi olamayan maddelere denir. Gaz halindeki maddelere hava,oksijen,azot örnek verilebilir.
Gaz maddelerin özelliklerini kısaca özetlersek
Tanecikler arası mesafe çok fazla olduğundan gazlar bulundukları kabı tamamen doldurur.
Gaz molekülleri serbestçe hareket edebildiklerinden kabı çeperine çarparak kuvvet uygularlar.
Sıcaklık arttığında moleküllerin hızı artar.
Gazların hacmi sıkıştırılarak azaltılabilir.
Basınç ve sıcaklığa bağlı olarak gazların hacmi değiştirilebilir.
Gazların belirli hacimleri olmamasına rağmen işlem yapılırken gazın hacmi kabın hacmi olarak alınır.
4-) Plazma: Katı haldeki maddeyi ısıtmaya devam edersek önce erir , daha sonra gaz haline geçer. Gaz halindeki maddeyi ısıtırsak maddenin atom ve moleküllerinden elektron koparırız. Bu durumda maddenin atom ve molekülleri iyonlaşır ve iyonlar (+) ve (-) yükler şeklinde sistemde bulunur. Sıcaklık o kadar yüksektir ki madde kararlı hale geçemez. İşte bu kararsız halde bulunan (+) ve (-) yüklü parçacıkların oluşturduğu durum maddenin 4. hali olarak bilinen plazma dır. Plazma haline güneş,yıldızlar,yıldırım ve mum alevi örnek verilebilir.
Maddelerin ortak özellikleri: Bütün maddelerde bulunan özelliklerdir. Madde hakkında bilgi vermeyen madde miktarına bağlı olan temel özelliklerdir.
1. Kütle: Bir cismin içerdiği madde miktarına denir.
2. Hacim: Bir maddenin uzayda kapladığı yere denir. Sıcaklıkla ve basınçla değisir.
3. Eylemsizlik: Maddenin durumunu devam ettirme eğilimine denir. Üzerindeki net kuvvetin sıfır olduğu bir cismin duruyorsa durmasına devam etmesine hareket halindeyse hareketine sabit hızla devam etmesine eylemsizlik denir.
4. Tanecikli yapı: Bütün maddelerin atom ve molekül gibi taneciklerden oluşması bize maddelerin tanecikli yapıda olduğunu gösterir.
5. Boşluklu yapı: Maddeler tanecikli yapıda ise eğer bu tanecikler arasında çok küçükte olsa boşluk olacaktır. Bu da bize maddelerin boşluklu yapıda olduğunu gösterir.
6. Elektrikli yapı: Bütün maddeler pozitif (+), negatif (-) veya yüksüz (0) taneciklerden oluşur
Özkütle Nedir?
Bir cismin birim hacimindeki madde miktarına özkütle denir.
özkütle ( yoğunluk) d ile gösterilir ve skaler bir büyüklüktür. Özkütle aynı
zamanda maddeler için ayırt edici özelliktir. Sabit sıcaklık ve basınçta tüm
maddelerin özkütleleri birbirinden farklıdır.
Özkütlenin Özellikleri
1.) Normal sartlarda özkütle sabittir. Kütle veya hacmin değişmesiyle özkütle değişmez.
2.) Özkütle,
sabit sıcaklık ve basınç altında maddeler için ayırt edici bir özelliktir.
3.) m-V
grafiğinin eğimi özkütleyi verir. V-m grafiğinin eğimi de özhacimi verir.
Eğim = tanα =V/m= özkütle
Eğim = tanβ =m/V= özhacim
4.) Özkütleyi
değiştirmenin yollarından biri basıncı değiştirmektir. Basınç sayesinde maddenin
hacmi değişir, kütlesi de sabit olduğundan özkütle değişmis olur.
5.) Gazlarda
kütle sabit tutularak hacim değiştirilebilir. Bu durumda özkütle hacimle ters
orantılıdır.
6.) Sabit
basınç altında bir sıvının m-V grafiğinde, zamanla eğim arttığından , sıvının
özkütlesi artıyor. Bunun olabilmesi için sıvının sıcaklığının azalması gerekir.
7.) Sabit
basınç altında bir sıvının m-V grafiğinde eğim azalıyorsa sıvının özkütlesi
azalıyor demektir. Bunun için sıcaklığın artması gerekir.
8.) Gazın
basıncı ve sıcaklığı sabit tutularak çizilen grafikler katı ve sıvılarda olduğu
gibidir.
9.) Maddeler ısıtıldığında hacimleri artar ve özkütleleri azalır. Su ise istisnai bir durumdur.
10.) Suyun 1 atm basınçta ve + 4 oC ‘de hacmi minumum dur. + 4 oC üstünde ve altında hacim artar
9.) Maddeler ısıtıldığında hacimleri artar ve özkütleleri azalır. Su ise istisnai bir durumdur.
10.) Suyun 1 atm basınçta ve + 4 oC ‘de hacmi minumum dur. + 4 oC üstünde ve altında hacim artar
11.) Suyun
1 atm basınç altında + 4 oC özkütlesi en büyüktür
*Bizmut ve antimonda su gibi davranır.
Karışımın Özkütlesi
İki yada daha çok maddenin meydana getirdiği homojen
bir karışımın özkütlesi,
1.) Eşit Hacimde Karışımın Özkütlesi: Eğer
sıvılar eşit hacimde karıştırılıyorsa karışımın özkütlesi karışıma giren
sıvıların özkütlelerinin aritmetik ortalamasına eşittir.
Karışım iki sıvıdan oluşuyorsa formül aşağıdaki gibidir.
2.) Eşit Kütledee Karışımın Özkütlesi
Eğer sıvılar eşit kütlede karıştırılıyorsa karışımın özkütlesi karışıma
giren sıvıların özkütlelerinin geometrik ortalamasına eşittir.
Karışım iki sıvıdan oluşuyorsa formül aşağıdaki gibidir.
ÖZELLİKLER
a) KarıŞımın
özkütlesi her zaman karıŞıma katılan sıvıların özkütlelerinin arasında bir
değerdir.
b) Karışımın
özkütlesi her zaman hacmi büyük olan sıvının özkütlesine daha yakındır.
c) Özkütlesi küçük olan bir sıvıya aynı sıcaklıkta özkütlesi büyük olan bir sıvı karıştırılırsa karışımın özkütlesi artar.
c) Özkütlesi küçük olan bir sıvıya aynı sıcaklıkta özkütlesi büyük olan bir sıvı karıştırılırsa karışımın özkütlesi artar.
